Psikoterapiyi Anlamak için 6 Soru
Psikoterapi, zihinsel sağlık sorunlarıyla başa çıkmak, duygusal iyilik halini artırmak ve kişisel gelişimi desteklemek için yaygın olarak kullanılan bir tedavi yöntemidir. Bu terapi yöntemi, bir dizi farklı durumu ele almak için çeşitli teknikler ve yaklaşımlar kullanır. Kişilik bozukluklarından, depresyon ve anksiyete gibi duygusal bozukluklara, ilişki sorunlarından çocukluk travmalarına kadar geniş bir yelpazede etkili olabilir.
Psikoterapinin nasıl işlediğini, hangi durumlarda uygulandığını, süreci etkileyen faktörleri ve daha fazlasını bu yazıda bulabilirsiniz. Psikoterapiyle ilgili sorularınızı yanıtlamak için, bu rehberi gözden geçirin ve psikoterapinin temellerini daha yakından keşfedin.
Psikoterapi Hangi Durumlarda Uygulanır?
- Kişilik Bozuklukları başta olmak üzere yeme bozuklukları, kayıp ve yas dönemleri, depresyon, kaygı bozukluğu, panik, fobik durumlar, anksiyete ve stres yönetimi, öfke kontrol problemleri, travma sonrası stres bozukluğu, cinsel problemler.
- Özellikle kişilik bozukluklarında sık yaşanan tekrarlayıcı ciddi iş problemleri, sosyal uyumlanma güçlüğü, insan ilişkilerini düzenleyememe.
- Özel yaşamda evlilik ve çift terapisi gerektiren durumlar ve boşanma dönemindeki destekleyici terapiler hem eş hem de çocuklar için temel destek sağlamaya çalışılır.
- Diğer yandan aile dinamiği içinde ailenin tüm bireylerini kapsayan sorunlar da ise, aile terapisi destek ve yarar sağlayabilir.
- Bireysel terapi bağlamında ise kişinin öz güven problemi olması, topluluk içinde kendini ifade etmekte güçlük yaşaması ve yine kişilik bozukluklarına bağlı sorunlar.
- Çocukluk ve ergenlik dönemi gibi gelişimsel dönemde başlayan, erişkinlikte de devam edebilen dikkat eksikliği ve öğrenme problemleri gibi akademik başarı engelleri dışında, özellikle ergenlik dönemindeki kişilik bozuklukları ve onlarla bağlantılı davranış bozukluklarından yeme bozuklukları veya diğer bağımlılıklar ve bozuk davranış örüntüleri hedefte ödipal problemlerle içine alan destekleyici ve analitik yaklaşımlar ile çalışan psikoterapi yöntemleri kullanılmaktadır.
Psikoterapinin Amacı Nedir?
Psikoterapi, kişilerin nevrotik düzlemde olan ve kişilik problemleri başta olmak üzere terapiye yanıt vermeye uygun problemlerini ele almaktadır. Amaç öncelikle kişinin/kışilerin sorunları ile ilgili farkındalığın sağlanmasıdır. Terapi yönteminin özelliği gereğince sorunun kök nedenine yönelik kişinin geçmiş yaşam dönemleri, çocukluk anıları gibi yaşantılarını da içeren analitik/dinamik psikoterapik çalışmalar yapılır.
Duygu odaklı, aktarım odaklı, ilişkisel, hipnoterapi gibi psikoterapi yöntemleri seçilir veya bilişsel-davranışçı metodlar ile şu anda şimdide yeni çerçeveleme ve bakış açıları geliştirmek, alışkanlık ve davranışlara yeniden düzenlemeler getirmek gibi ev ödevleri gibi metodlar ile olabilir veya bütüncül/eklektik yaklaşımlar ile psikoterapi uygulamaları ile danışana yardım sağlamak hedeflenir.
Psikoterapi Sürecini Etkileyen Faktörler Nelerdir?
Bireysel Psikoterapiler başta olmak üzere çift ve aile terapilerinde kişinin bizzat kendisinin psikoterapi almak istemesi, kendi psikolojisini mevcut durumundan iyileştirmek ve hayatını düzene koymak için heves ve çabası olması çok önemlidir.
Psikoterapi bir yolculuk halidir ve bir süreçtir. Bu yolculuğa çıkan kişiler/danışanlar ile yapılan çalışmalarda beklenen yol kat edildikçe kişinin kendi başarısına olan inancı artacaktır.
Psikoterapi Nasıl Gerçekleşir?
Psikoterapide yapılan çalışmalar, danışan odaklı olup, anlık, şu anda gerçekleşir. Terapist ve danışan arasında gelişen etkileşim, aktarım üzerinden cereyan eder ve terapi odasında danışanın ilk sevgi nesneleri olan ebeveynleri ile olan ilişki ve döngüleri terapist üzerinden sembolik olarak yaşantılanır.
Dinamik terapiler dışında diğer terapi yaklaşımlarında da danışan ile terapistin etkin ve fonksiyonel iyi çalışan süreçleri sağlanabilmiş ise danışan/terapist arasında etkin bir bağ ve güven sağlanmış demektir.
Psikoterapide İlerlemenin Engellenebileceği Unsurlar Nelerdir?
Psikoterapi odasında danışan/terapist arasında ki karşılıklı iletişim, dialog ile ve danışanın varsa diadları ve yaşamında aktif olarak kullandığı döngülerini hayata geçirdiği zihinsel aktarımlar üzerinden akan belli süreçler gerçekleşir ve bu çalışmalarda etik kurallar ve terapi tekniklerini kullanarak terapist danışana en üst düzeyde yarar sağlanmayı hedefleyerek çalışma yapar.
Psikoterapistlerin nitelikleri yapılan psikoterapiyi etkiler mi? Klinik anlamda ve yasal olarak psikoterapi uygulama yetkisine sahip, uygun eğitim ve danışan tecrübesi olan, kendi çalışma alanında uzman meslek profesyonellerince sağlanması çok önemlidir.
Psikoterapinin Çalışma Yöntemleri Nelerdir?
Psikoterapi branş ve ekolleri çeşitli olup danışana en ideal tedavi ve yardımı sunmayı amaçlar. Örnek vermek gerekirse bütüncül psikoterapi denen eklektik yöntem birçok psikoterapi metodunu bünyesinde toplamıştır dinamik/analitik, duygu odaklı, aktarım odaklı, ilişkisel psikoterapi yöntemleri ile analitik veya davranışçı hipnoterapik yöntemler de bünyesinde toplamıştır. Diğer yandan ego güçlendirici destek terapileri, hipnoterapi, EMDR, travma sonrası stres bozukluğu gibi birçok ruhsal bozuklukta etkili metodlar ve yöntemler ile çalışır.
Etkin bir psikoterapi tedavisi için kişinin şikayetlerine en uygun psikoterapi yöntemini seçmek gerekir. Bilişsel-davranışçı terapiler, psikodinamik/analitik psikoterapiler, hipnoterapiler, EMDR, şema terapi, psikodrama, oyun terapisi gibi daha birçok yöntem ve metod mevcut olup terapist, kişiye en uygun terapi yöntemini belirler.